Daleko na Czarnym Lądzie wśród traw afrykańskiej sawanny siedziało pewne małżeństwo angielskich turystów. Pani Żona jak na Angielkę przystało sączyła herbatkę tyle, że z termosa, delektując się zapachem i smakiem. Pan Mąż oglądał dziką przyrodę przez lornetkę.
W pewnej chwili ona targana złym przeczucie pyta się go: Mężu, czy widzisz, że coś dużego na nas biegnie ? On mówi: “chwila, sprawdzę” i patrzy przez lornetkę. Po chwili stwierdza z pewnością w głosie, że nic nie widzi i dalej się zachwyca.
I tak ona pyta go jeszcze ze dwa razy, a on odpowiada jak zawsze pewnie.
W końcu ona widzi nosorożca, który zaczyna z furią szarżować wprost na nich. Krzyczy do niego, czy widzi, a on patrzy, patrzy przez lornetkę i mówi….”nie ma takiego zwierza, cos Ci się zdaje”.
Ta piękna opowieść obrazuje powszechny problem obecny w wielu firmach – niedostrzeganie zbliżającego się zagrożenia, aż do momentu katastrofy.
Dlaczego się tak dzieje?
Wielu prezesów firm odnosi sukcesy dzięki swojemu silnemu charakterowi i pewności siebie. Jednak czasem ta samoświadomość i nadmierne przekonanie co do swojej racji może stać się pułapką, która utrudnia identyfikację prawdziwych zagrożeń dla organizacji.
Egocentryczne myślenie prezesa, prezydenta, lidera, nadmierne skupienie uwagi na swoich własnych zdolnościach i sukcesach z równoczesnym ignorowaniem informacji, głosów innych w prostej linii może doprowadzić może do katastrofy.
Często Zarząd firmy (Lider, Właściciel, Prezes) chce i wierzy tylko w swoją prawdę. Pomimo wielu głosów, które wskazują zagrożenie, nadal tkwi w swoim egocentrycznym zachwycie o swojej nieomylności.
Pułapki myślenia, które prowadzą do katastrofy.
Richard Paul i Linda Elder zdefiniowali zjawisko “• Pamięci egocentrycznej jako: naturalnej tendencji do „zapominania” o dowodach, które nie potwierdzają naszego myślenia i do „pamiętania” o dowodach, które to potwierdzają.
• Egocentryczna prawość: naturalna tendencja do postrzegania siebie jako osoby posiadającej „Prawdę”
• Nadmierne uproszczenia egocentryczne: naturalna tendencja do ignorowania rzeczywistych i ważnych złożoności świata na rzecz uproszczonych pojęć, gdy rozważenie tych złożoności wymagałoby od nas modyfikacji naszych przekonań lub wartości
• Ślepota egocentryczna: naturalna tendencja do nie zauważania faktów i dowodów, które są sprzeczne z naszymi ulubionymi przekonaniami i wartościami”
Jedną z największych pułapek egocentrycznego myślenia jest przekonanie, że jest się niepokonanym i doskonałym. Prezes może być głęboko zakorzeniony w przekonaniu, że jego pomysły są zawsze najlepsze, ignorując ewentualne zdrowe krytyki ze strony pracowników. To prowadzi do tego, że wszelkie problemy czy zagrożenia są minimalizowane lub lekceważone, co z kolei może prowadzić do poważnych konsekwencji dla firmy.
Nadmierna pewność siebie Prezesów utrudnia przewidywanie możliwości wystąpienia błędów w analizie ryzyka, wpływa na pojawienie się poważnych błędów strategicznych, ,które w przyszłości doprowadzą do upadku przedsiębiorstwa.
Wtedy właśnie wchodzi w grę myślenie krytyczne. Jest to umiejętność analizowania sytuacji, identyfikowania potencjalnych zagrożeń i szukania możliwych rozwiązań. Myślenie krytyczne pozwala na poddawanie w wątpliwość pewnych założeń i stawianie pytań, które mogą prowadzić do odkrycia istotnych informacji. Pracownicy, którzy posiadają takie umiejętności, mogą pomóc w uniknięciu pułapek egocentrycznego myślenia prezesa poprzez przynoszenie nowych perspektyw i wyłapywanie potencjalnych problemów.
Istnieje wiele sposobów, w jaki prezes może rozwijać myślenie krytyczne w swojej organizacji.
- Pierwszym krokiem jest tworzenie otwartej kultury, w której wszyscy pracownicy mają prawo do wyrażania swoich opinii i obaw. Prezes powinien aktywnie słuchać swojego zespołu i być otwartym na różne punkty widzenia. To pomoże w identyfikacji potencjalnych zagrożeń, które mogą nie zostać wcześniej zauważone.
- Wspieranie szkoleń z myślenia krytycznego dla pracowników również jest ważne. Prezes powinien inwestować w rozwój umiejętności krytycznego myślenia jako część programu szkoleniowego dla całego zespołu. Dzięki temu pracownicy będą bardziej świadomi możliwych zagrożeń i będą w stanie skutecznie je identyfikować i rozwiązywać.
Podsumowując, egocentryczne myślenie prezesa firmy może prowadzić do ignorowania prawdziwych zagrożeń dla organizacji. Jednak dzięki umiejętnościom myślenia krytycznego, zarówno prezes, jak i reszta zespołu, mogą chronić przedsiębiorstwo przed negatywnymi konsekwencjami. Rozwijanie myślenia krytycznego i tworzenie otwartej kultury komunikacji są kluczowe dla uniknięcia pułapek egocentrycznego myślenia i zapewnienia sukcesu firmy
To Lider powinien być pierwszą osobą w organizacji, która prezentuje cechy myśliciela krytycznego – a jeśli tego jeszcze nie potrafi, to jest pierwszą osobą, która powinna się rozwijać w tym obszarze, a potem modelować swoje nowe, oczekiwane zachowania, takie jak: pokora, poszukiwanie zrozumienia, nieustanna weryfikacja danych, ale też swoich przekonań, dążenie do prawdy.
Nie trzeba być filozofem, czy etykiem – ta wiedza, a bardziej te umiejętności są do rozwinięcia podczas serii szkoleń.
Jak często spotykacie się w swojej organizacji z tym problemem ?
Beata Czekajska
